Bir Süper Gücün Öyküsü – ya da – Kısa Hitit Tarihi
Hititler, M.Ö. 2000 – 1200 yılları arasında Anadolu’nun büyük bir kesiminde ve Kuzey Suriye’de hüküm sürmüşlerdir. Hititlerin konuştukları dil Hint - Avrupa ailesine aitti ve Anadolu’ya olasılıkla Kafkasya’dan gelmişlerdi. Krallıklarının kuruluşundan birkaç yüzyıl önce Anadolu’ya geldiler ve yerli halk olan Hattiler arasında zamanla güç kazanarak Hitit devletini kurdular. Hititler Orta Anadolu’da, yani Hatti ülkesinde varolan köklü birikime sahip çıkarak ve diğer yakındoğu uygarlıklarından etkilenerek yeni bir kültür bireşimi oluşturdular.
Alacahöyük Sfenksli Kapı
M.Ö.
1650 / 1600’lerde, adı Hattuşa’lı anlamına gelen Hattuşili, bugünkü
Çorum sınırları içinde kalan Boğazköy / Hattuşa’da ilk Hitit krallığını
kurdu. Ardılı I. Murşili zamanında krallığın sınırları Anadolu dışına
taştı; güneyde Halep alındı, Babil’e dek inildi. Bu tarihten sonra inişli
çıkışlı bir politik başarı sergileyen Hititler, M.Ö. 14. yy.’ın
ortalarında tahta çıkan genç ve dinamik I. Şuppiluliuma döneminde en
parlak dönemlerini yaşadılar.
M.Ö.
13. yy.'da yakındoğunun önemli imparatorluklarından biri haline gelen Hitit devleti, Doğu
Akdeniz’de gücünü kanıtlamak isteyen Mısır ile bir sürtüşme içine
girdi. Bu sürtüşme, M.Ö. 1285 yılında Kuzey Suriye’deki Kadeş kenti yakınlarında
Muvatalli yönetimindeki Hitit ordusuyla, II. Ramses yönetimindeki Mısır
ordusunun giriştikleri savaşla doruğa ulaştı. Kesin bir yengi olmasa da,
Hititler bu savaşı kazandılar. Kadeş savaşından sonra M.Ö. 1269 yılında imzalanan
barış antlaşması, günümüze dek gelen en eski resmi yazılı antlaşmadır.
Bu tarihte dünyanın önemli devletleri Babil, Asur ve belki de Miken
federasyonu idi. Hititler ve Mısırlılar ise dünyanın süper güçleri idi.
Bu
parlak dönemden yüzyıl kadar sonra M.Ö. 1200’lerde Hitit İmparatorluğu,
batıdan gelen Deniz Halklarının istilasıyla yıkıldı ve başkent Hattuşa
terk edildi.
Merkezi Hitit devletinin çöküşünden sonra, tunç çağlarının bitip demir çağının başladığı bu dönemde, Orta Anadolu’da yarı göçebelerin yaşadığı ve Karanlık Çağ adı verilen bir dönem başladı. Anadolu’nun güneydoğusunda ise M.Ö. 1100 –700 arasında Geç Hitit Krallıkları adı verilen küçük kent devletleri varlıklarını sürdürdüler. Ancak bu bölgede merkezi bir Geç Hitit devleti kurulmadı.
Hitit İmparatorluğunun tarihinin ayrıntıları Süredizin bölümünde yeralmaktadır.