Heykelcilik - Kabartma Sanatı

 

Hattuşa Kral Sarayında bulunmuş boğa biçimli tören kapları

 

Hitit sanatında heykelin önemi büyüktü, çünkü tanrı heykelleri yurtlarının kutsal simgeleri olarak görülüyordu. Tanrılar tasvirlerde genellikle sağ elde bir silah ya da başka bir araç tutmalarıyla, kutsal bir hayvanın üzerinde durmalarıyla ya da kanat gibi ek organlar taşımalarıyla ayırt edilirler. Kral Muvatalli Hitit başkentini Hattuşa'dan güneydeki Tarhuntaşşa'ya taşıdığı zaman, tanrı heykellerini de götürmüştü. Kral, kendisi Mısır’la uğraşırken, Kaşkaların başkete girip heykelleri ele geçirmesinden korkuyordu.

 

Geyik biçimli gümüş rhyton (kutsal sunu kabı) üzerinde bir sahne (M.Ö. 13. yy.)

 

Hitit figüratif sanatı başlangıçta büyük ölçüde Doğu örneklerinden esinlenmiştir. Tanrıların boynuzlu başlıkları, giysiler ve özellikle dinsel ve mitolojik konular Doğu etkisi sergilerler. Ancak Büyük krallık döneminde kişiliğini bulan Hitit figüratif sanatı tüm Anadolu'ya egemen olmuş ve etkisini Suriye – Filistin’e dek yaymıştır.

Babil sanatından esinlenerek geliştirilmiş boynuzlarla süslü sivri külahlar Hitit sanatında yeni bir anlam kazanmıştır. Boynuzlar bir tür rütbe işareti olmuştur. Küçük tanrıların sivri külahlarında boynuz sayısı az, büyük tanrılarda ise çoktur. Örneğin İştar'da bir boynuz, Hattuşa'nın Fırtına Tanrısında yalnız ön cephede olmak üzere altı, Hatti ülkesinin Fırtına Tanrısında ise önde altı, arka yüzünde beş tane olmak üzere onbir boynuz bulunmaktadır. Baş tanrının külahı ayrıca elips biçimli baş tanrı hiyeroglifi ile süslüdür.

 

Hitit Tören Baltası

 

Hititler çağdaşları Mısır ve Mezopotamya’da olduğu gibi insan figürlerini gördükleri gibi değil, tasarladıkları gibi betimliyorlardı. Yunanların MÖ 5. yüzyılda natüralist sanat anlayışını geliştirine dek insan tasvirleri gerçek değil 'ideal' biçimleri ile yaratılırdı. Bu düşünceye göre yüz her zaman profilden, buna karşılık profilden olan yüzde göz tam cepheden, göğüs ve vücudun üstü önden, bacaklar ise yandan betimleniyordu.


N Hitit Sanatı sayfasına dönüş

N Ana sayfaya dönüş